Сурхондарёдаги бир маҳалла кўп йиллардан буён электр, сув, йўл муаммоларидан қийналарди. 2020 йили шу маҳаллада яшовчи Ойбек Усанов «Ташаббусли бюджет»да омадини синашга қарор қилади. Бу тажриба аҳоли ҳаётини қанчалик ўзгартиргани ва одамларни қандай бирлаштиргани — Жаҳонгир Азимов репортажида.
2024 йилги давлат дастури лойиҳасида «Ташаббусли бюджет» доирасидаги лойиҳаларни маҳалла раиси ва ташаббускорлар розилиги билан фойдаланишга топшириш белгиланмоқда. Шунингдек, 1 мартдан «Бир фуқаро — бир овоз» тизими жорий этилиши мумкин.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги «Ташаббусли бюджет»нинг 2024 йилги илк мавсуми 1 февралдан бошланишини эълон қилди. Бу мавсум учун 3 трлн сўмдан ортиқ маблағ йўналтирилади.
«Обод қишлоқ» ва «Обод маҳалла» дастурларини ташаббусли бюджетлаштириш орқали амалга ошириш тартиби тўғрисидаги низом танқидларга учради. Низомга кўра, дастурлар бўйича фақат маҳалла раиси лойиҳалар тўпламини киритиш ҳуқуқига эга, фуқаролар эса бундай қилолмайди.
Президент қарори билан «Ташаббусли бюджет» лойиҳаси учун раҳбарларнинг мажбурий овоз йиғиш бўйича ходимларга топшириқ беришлари тақиқланади. Бундай ҳолат мажбурий меҳнатга жалб қилиш сифатида баҳоланади. Лойиҳа доирасида овоз тўплаш ва ғолибларни аниқлаш механизми танқидий кўриб чиқилади.
Президент топшириғига кўра, «Ташаббусли бюджет» жараёнларининг 2023 йил 1-мавсумида иштирок этиб, ҳар бири 2 мингдан ортиқ овоз тўплаган, лекин ғолиб деб топилмаган 1309 та лойиҳани амалга ошириш учун қўшимча 1,3 трлн сўм маблағ ажратилади.
Мажбурий меҳнатга қарши курашиш комиссияси айрим соҳа вакиллари, жумладан, ўқитувчилар «Ташаббусли бюджет»га овоз беришга мажбурланаётганини ўрганмоқда. Халқ таълими вазири ҳам педагоглар жараёнга жалб этилмаслигини маълум қилган. Шундай ишлар ортидан Оққўрғонда мактаб директори ишдан бўшатилган.
Тармоқларда Оққўрғон туманида ўқувчиларнинг Open budget лойиҳасига овоз кўпайтириш мақсадида зарур бўлган сим-карталарни сотиб олиш учун мактабга пул олиб бораётгани акс этган видео тарқалди. Тошкент вилояти ҳокимлиги ҳолат ўрганилаётганини билдириб, бундай ҳаракатни қоралади.
Ўзбекистонда «Ташаббусли бюджет» лойиҳасининг овоз бериш жараёни қизғин кечмоқда. Яшаш ҳудудидаги муаммоларни ҳал этиш учун лойиҳа таклиф этган аҳоли кўпроқ овоз йиғишга ҳаракат қилмоқда ва турли усуллардан фойдаланмоқда. «Газета.uz» мазкур жараён иштирокчиларига микрофон тутди (видео).
«Ташаббусли бюджет»да овоз бериш жараёни 7 апрелда тугайди. Фуқаролар унгача ўз лойиҳаларига кўпроқ овоз тўплаш учун турли усуллардан фойдаланмоқда. Жумладан, ҳисобни тўлдириш, бепул ичимлик улашиш ва ҳатто ёғ бериш ҳам кузатилмоқда. «Газета.uz» жараёнга оид суратлар ва постларни жамлади.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги матбуот хизмати «Ташаббусли бюджет»да Face ID тизими ва кўпайтириш коэффициентларини жорий этиш режаси ҳақида хабар берганди. Вазир Шерзод Кудбиев ўз ходимларини «салгина нопрофессионал шарҳ берганликда» айблаб, ҳозирча бундай ўзгаришлар назарда тутилмаганини билдирди.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги «Ташаббусли бюджет» бўйича овоз бериш бошланганини эълон қилди. Фуқаролар инфратузилмани яхшилаш, йўллар қуриш, мактабларни таъмирлаш ва бошқа лойиҳаларга овоз бериш орқали маҳаллий бюджетнинг жами 1,7 трлн сўмлик қисмини тақсимлашда иштирок этиши мумкин.
2023 йилда «Ташаббусли бюджет»нинг 1-мавсумига 1 трлн сўм йўналтирилади. Унга қўшимча тарзда маҳаллий бюджетлар ўзида йиғилган эркин қолдиқ маблағларининг 30 фоизини ҳам қўшади. Қўшимча пуллар ҳисобига жами 1,7 трлн сўм маблағ Фуқаролар ташаббуси жамғармаларига йўналтирилиши прогноз қилинмоқда.
Иқтисодиёт ва молия вазирлиги ташаббусли бюджетлаштиришнинг янги мавсуми бошланганини эълон қилди. Унда фуқаролар инфратузилма, йўл, мактаб ва бошқа объектларни яхшилаш бўйича лойиҳаларни таклиф этиб, маҳаллий бюджетнинг бир қисмини тақсимлашда иштирок этади. Таклифлар 26 февралгача қабул қилинади.
Ташаббусли бюджет фуқароларнинг дахлдорлик ҳиссини сезиларли даражада ошириши ва ҳаёт сифатини яхшилаши мумкин. Қолаверса, у барқарор ривожланиш мақсадларига эришишда самарали воситага айланиши мумкин, деб ёзади БМТ Тараққиёт дастурининг Ўзбекистондаги доимий вакили Матильда Димовска.
«Ташаббусли бюджет» лойиҳасининг 2-мавсумига овоз беришлар 17 сентябрь куни якунланди. Жами 1418 та лойиҳа ғолиб деб топилди ва уларни амалга ошириш учун 1 трлн сўмдан ортиқ маблағлар йўналтирилади. Натижалар расман эълон қилинмаган бўлса-да, ҳудудларда одамлар байрам қилишни бошлаб юборди.
Ижтимоий тармоқларда фуқаролар Open budget платформасида айрим лойиҳаларнинг қисқа муддат ичида минглаб овозлар тўплаётгани юзасидан эътирозлар билдирмоқда. Молия вазирлиги ҳолатга муносабат билдириб, овозлар қайта текшириб чиқилишини маълум қилди.
«Ташаббусли бюджет»да овоз бериш жараёни 17 сентябрда тугайди. Фуқаролар унгача ўз лойиҳалари учун кўпроқ овоз тўплаш учун турли усуллардан фойдаланмоқда. Жумладан, текинга ичимлик улашилмоқда, ижтимоий тармоқларда овоз йиғиб берувчилар оммалашди. «Газета.uz» улардан бир нечтасини жамлади.
Қорақалпоғистонда фавқулодда ҳолат бекор қилиниши сабабли «Ташаббусли бюджет» жараёнининг иккинчи мавсумига 22 июлдан старт берилди. Республикада ҳам ҳар бир босқичга 20 кундан — жами 60 кун муддат тақдим этилади.
Президент қарори билан «Очиқ бюджет» порталида ташаббускор бюджет доирасидаги 139 та лойиҳани молиялаштириш учун қўшимча 85,4 млрд сўм йўналтирилди. Гап ҳар бири 2000 дан ортиқ овоз олган (жами 480 мингдан ортиқ овоз), лекин овоз бериш жараёнида ғолиб деб топилмаган лойиҳалар ҳақида бормоқда.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг